Logotipo gipuzkoakultura
2024ko martxoak 19, asteartea

Oñatiko unibertsitatearen Kaperako Errataula

Historia eta zaharberritzea
Aurkibidea ikusi
OÑATIKO UNIBERTSITATEKO ERRETULAREN
AZTERKETA HISTORIKO-ARTISTIKOA

Pedro Echeverria
  1. TESTUINGURU HISTORIKOA
    1. Avilako apezpikua, mezenas eta aholkulari
    2. Pietatearen erretaulari buruzko datu berriak
  2. SANCTI SPIRITUS IKASTETXEKO KAPERAKO ERRETAULA
    1. Dokumentu genesia. Egileak
    2. Traza, egitura eta apaindura. Erretaularen originaltasuna
    3. Estilo kontuak. Espresibismo eta manierismo juniarra
    4. Programa sakratua. Debozioak eta asmoak
    5. Errepertorio profanoa. Zaharkinak, groteskoak, bestioiak eta zaldiak
    6. Erromatar erako polikromia. Lehenbiziko groteskoak
OÑATIKO UNIBERTSITATEKO ERRETAULA ZAHARBERRITZEKO PROZESUA
Xabier Martiarena

Sarrera
ESKU-HARTZEA
  1. ERRETAULA EGITEKO TEKNIKA
    1. Arkitektura eskema
    2. Euskarria
      1. Egitura
      2. Eszenak
      3. Eskulturak
      4. Taulamenduak, kolomak, pilastrak eta horma-konkak
    3. Euskarriaren prestakuntza
      1. Oihala eta iztupa
      2. Prestakina
      3. Bola
    4. Polikromia edo geruza piktorikoa
      1. Urreztatua
        1. Ur-urreztaketa
        2. Urreztatzeko nahastura-berniza
      2. Zilarreztatzea
      3. Bismutoa
      4. Estofatua
        1. Urre gaineko esgrafiatua
        2. “Pintzeladura” edo urre gainean pintzelez eginiko pintura
        3. Zilar gaineko esgrafiatua
        4. Zilar gardendua
    5. Koloreak
      1. Kolore gardenak
      2. Kolore opakoak
      3. Haragi-koloreak
    6. Beste apaindura teknika batzuk
  2. ERRETAULAREN KONTSERBAZIO EGOERA
    1. Euskarria
      1. Xilofagoen erasoa
      2. Egitura
      3. Araldit
      4. Eszenen eta eskulturen egitura
      5. Iztupa
      6. Prestakina
      7. Aldaketak
    2. Polikromia
      1. Alderdi orokorrak
      2. Kolore opakoak
        1. Zuria
        2. Azurita
        3. Gorria
      3. Haragi-koloreak
      4. Urreztatua
      5. Zilarra
      6. Zilar gaineko gardenduak
        1. Laka gorria
        2. Anbar-marroia
        3. Berdea
      7. Bismutoa
      8. Zigilatuak
      9. Alterazioak
  3. ESKU-HARTZEA
    1. Euskarria
      1. Araldit
      2. Intsektuak akabatzea
      3. Egitura arkitektonikoaren berreraikuntza
    2. Polikromia
      1. Kolorea finkatzea
      2. Garbiketa
      3. Iztukatua
      4. Berregite kromatikoa
      5. Urrea birjartzea
    3. PDF: Erretaularen ezaugarri teknikoak
  4. ANALISI KIMIKOA
  5. GRAFIKOAK
    1. Erretaularen neurri orokorrak
    2. Zilarraren kokapena
    3. Zigilatuen kokapena
    4. Erretaula osatzerakoan erabilitako egurrak
    5. Estaien garapena
    6. Frisoetako erliebeen irudikapena
    7. Kontserbazio-egoeren eta erabilitako tekniken adibideak
    8. Hainbat zigilatu-ereduen kokapena
    9. Irudien jantzietan erabilitako zigilatu-eredu desberdinak
    10. Erretaularen horma-konken hondoetan eta irudien jantzietan erabilitako urre gaineko apaindura esgrafiatuak
    11. Erretaularen horma-konken hondoetan eta irudien jantzietan erabilitako zilar gaineko apaindura esgrafiatuak
    12. Erretaularen horma-konken hondoetan eta irudien jantzietan erabilitako metalezko xafla gaineko motiboak, pintzelez eginak

II. Erretaularen kontserbazio egoera


2. Polikromia

2.3 Haragi-koloreak

Kontserbazioari dagokionez, esan behar dugu haragi-kolore batzuk oso krakelatuta daudela, eta toki zehatz batzuetan haragi-kolorea tolestu egin dela, zimurrak eginez, lehorgarri gehiegi erabiltzeagatik. Knut Nicolausek dio alterazio hau linazi-olio edo intxaur-olio gehiegiz eta pigmentu gutxiz aglutinatutako kolorezko geruza lodiak erabiltzeagatik gertatzen dela, eta honela azaltzen digu prozesua: “Zimurtze hau, goiko geruza lehortu eta azpiko linazi geruza lehortzeke segitzeagatik gertatzen da. Zati hegazkorrak goiko geruzatik zehar lurruntzen direnean, hauek bigundu eta ahuldu egiten dute geruza hori. Eta aldi berean bolumena murrizten denez, beheko geruzako elementu hegazkorrak lurruntzeagatik hain justu, goikoa zimurtu egiten da, ezinbestez, finkatzeko espazio txikiagoa gelditu zaiolako”. Eta hurrena honela segitzen du: “Intxaur-olioa duen geruza batean, zimurtu ostean, uzkurtze goiztiarreko pitzadurak ager daitezke”4 Alterazio hauek biak oso ongi ikus ditzakegu atikoko profetetan, laugarren taulamenduko kerubinetan eta mukulu biribileko eskulturetan, apezpikuetan bezalaxe.>

San Gabriel San Blas Balaam profeta.

Haragi-koloreen alterazioak. a) San Gabriel - b) San Blas - c) Balaam profeta.

Haragi-kolorearen irudikapena bi modutan egiten da; haragi-kolore argi edo zuria, emakume, haur, aingeru eta gizonezko batzuetan, San Sebastianen kasuan esate baterako, ezen ia-ia larrugorririk ageri zaigu, eta haragi-kolore ilun edo gorrixka gizonezkoetan. Haragi-kolore argirako erabiltzen den teknikan berun-zuria eta minioa erabiltzen da oinarritzat, eta berun-zuria eta gorrimina azurita eta beltz arrasto batzuekin, beste batzuetan. Haragi-kolore beltzaran edo ilunetarako, haragi-kolore argiari laka gorria (haragi-kolore gorrixka) eta beltz gehiago (haragi-kolore iluna) gehitzen zaio.

Alterazioa. Uzkurdura goiztiarrak
eragindako pitzadurak.Alterazioa. Uzkurdura goiztiarrak eragindako pitzadurak.
Alterazioa. Goiko geruza zimurtua. Alterazioa. Goiko geruza zimurtua.

4 HAINBAT EGILE: Bidaurretako erretaula errenazentista, Gipuzkoako Foru Aldundiaren argitalpenak, 1991.
ARTELAN: Restauración del retablo del Espíritu Santo de Oñate de la parroquia de San Miguel de Oñati (Gipuzkoa). Argitaratu gabeko txostena, 2002.

Licencia Creative Commons. Pulse aquí para leerla
2009 Kultura, Gazteria eta Kirol Departamentua - Gipuzkoako Foru Aldundia
Para conectar con nosotros mediante skype pulse aquí
Logotipo Gipuzkoa.net. Pulsar para ir a la página de Gipuzkoa.net