Logotipo gipuzkoakultura
2024ko azaroak 22, ostirala
gipuzkoakultura.net / ondare / Oñatiko unibertsitatearen Kaperako Errataula / Aurkibidea - Sarrera / OÑATIKO UNIBERTSITATEKO ERRETULAREN AZTERKETA HISTORIKO-ARTISTIKOA

Oñatiko unibertsitatearen Kaperako Errataula

Historia eta zaharberritzea
Aurkibidea ikusi
itxi
OÑATIKO UNIBERTSITATEKO ERRETULAREN
AZTERKETA HISTORIKO-ARTISTIKOA
Pedro Echeverria
  1. TESTUINGURU HISTORIKOA
    1. Avilako apezpikua, mezenas eta aholkulari
    2. Pietatearen erretaulari buruzko datu berriak
  2. SANCTI SPIRITUS IKASTETXEKO KAPERAKO ERRETAULA
    1. Dokumentu genesia. Egileak
    2. Traza, egitura eta apaindura. Erretaularen originaltasuna
    3. Estilo kontuak. Espresibismo eta manierismo juniarra
    4. Programa sakratua. Debozioak eta asmoak
    5. Errepertorio profanoa. Zaharkinak, groteskoak, bestioiak eta zaldiak
    6. Erromatar erako polikromia. Lehenbiziko groteskoak
OÑATIKO UNIBERTSITATEKO ERRETAULA ZAHARBERRITZEKO PROZESUA
Xabier Martiarena

Sarrera
ESKU-HARTZEA
  1. ERRETAULA EGITEKO TEKNIKA
    1. Arkitektura eskema
    2. Euskarria
      1. Egitura
      2. Eszenak
      3. Eskulturak
      4. Taulamenduak, kolomak, pilastrak eta horma-konkak
    3. Euskarriaren prestakuntza
      1. Oihala eta iztupa
      2. Prestakina
      3. Bola
    4. Polikromia edo geruza piktorikoa
      1. Urreztatua
        1. Ur-urreztaketa
        2. Urreztatzeko nahastura-berniza
      2. Zilarreztatzea
      3. Bismutoa
      4. Estofatua
        1. Urre gaineko esgrafiatua
        2. “Pintzeladura” edo urre gainean pintzelez eginiko pintura
        3. Zilar gaineko esgrafiatua
        4. Zilar gardendua
    5. Koloreak
      1. Kolore gardenak
      2. Kolore opakoak
      3. Haragi-koloreak
    6. Beste apaindura teknika batzuk
  2. ERRETAULAREN KONTSERBAZIO EGOERA
    1. Euskarria
      1. Xilofagoen erasoa
      2. Egitura
      3. Araldit
      4. Eszenen eta eskulturen egitura
      5. Iztupa
      6. Prestakina
      7. Aldaketak
    2. Polikromia
      1. Alderdi orokorrak
      2. Kolore opakoak
        1. Zuria
        2. Azurita
        3. Gorria
      3. Haragi-koloreak
      4. Urreztatua
      5. Zilarra
      6. Zilar gaineko gardenduak
        1. Laka gorria
        2. Anbar-marroia
        3. Berdea
      7. Bismutoa
      8. Zigilatuak
      9. Alterazioak
  3. ESKU-HARTZEA
    1. Euskarria
      1. Araldit
      2. Intsektuak akabatzea
      3. Egitura arkitektonikoaren berreraikuntza
    2. Polikromia
      1. Kolorea finkatzea
      2. Garbiketa
      3. Iztukatua
      4. Berregite kromatikoa
      5. Urrea birjartzea
    3. PDF: Erretaularen ezaugarri teknikoak
  4. ANALISI KIMIKOA
  5. GRAFIKOAK
    1. Erretaularen neurri orokorrak
    2. Zilarraren kokapena
    3. Zigilatuen kokapena
    4. Erretaula osatzerakoan erabilitako egurrak
    5. Estaien garapena
    6. Frisoetako erliebeen irudikapena
    7. Kontserbazio-egoeren eta erabilitako tekniken adibideak
    8. Hainbat zigilatu-ereduen kokapena
    9. Irudien jantzietan erabilitako zigilatu-eredu desberdinak
    10. Erretaularen horma-konken hondoetan eta irudien jantzietan erabilitako urre gaineko apaindura esgrafiatuak
    11. Erretaularen horma-konken hondoetan eta irudien jantzietan erabilitako zilar gaineko apaindura esgrafiatuak
    12. Erretaularen horma-konken hondoetan eta irudien jantzietan erabilitako metalezko xafla gaineko motiboak, pintzelez eginak
itxi


Oñatiko unibertsitateko erretularen azterketa historiko-artistikoa

Weisek 1927ko data goiztiarrean Sancti Spiritus erretaula Pierres Picarti atxiki bazion ere1, geroago Oñateko unibertsitatea aztergai izan duten historialari eta ikertzaile gehien-gehienek gehiago jo dute fundatzailearen nortasunera, fatxadako eta patioko programa profanora, edota alderdi dokumental, historiko eta akademikoetara. Historialari eta ikertzaile horien lanetan, hitz askorik ez dugu aurkituko, are bat bera ere ez zenbaitetan, erretaulari buruz, Euskal Herriko Lehen Errenazimentuko multzorik bikainenetako bat den arren2.

Ugarteko Orubea (Oiartzun)Oñatiko unibertsitateko kaperako erretaula gaur egun, zaharberritze lanen ondoren.
Berastegiko Orubea (Berastegi). Oñatiko unibertsitateko kaperako erretaula 1940an. Aguirrebalzategui bilduma. Gipuzkoako Protokolo Agiritegi Historikoa (GPAH). Oñati.

Elementu honi buruzko aipamenik zehatzenak Martín Gonzálezek eginak dira. Honek balorazio labur baina zehatz-zehatz bat eskaini zion Errenazimentuko erretaula hispaniarren tipologiei buruz egin zuen azterketan. Osterantzean, ama Arrazolak egin aipamenak ditugu, ezen aipatutako atxikipena berresteaz gain erretaularen lehen deskribapen bat egin zuen. Aipamenik berriena, berriz, Euskal Herriko Erretaulei buruzko lanean aurkituko dugu, kalifikatzeko moduko multzoen artean sartu eta, horrenbestez, dagokion fitxa monografikoa eskaini baitzioten3. Erretaula zaharberritzeko lanak direla eta eginiko eskuarteko azterketa honetan, berriz, dokumentu bidez berretsiko dugu Pierres Picarten autoretza, eta obra honetan izan zituen laguntzaileetako batzuen izenak proposatuko ditugu, pintore-urreztatzaileenak argitara ateratzearekin batera. Ondoren, unibertsitateko kaperako erretaularen alderdi guztiei buruzko lehenbiziko azterketa monografikoari ekingo diogu.

1 WEISE, G.: Spanische Plastik aus sieben jahrhunderten. Band II. Text. Gryphius Verlag. Reutlingen, 1927, 111-113. orr. Pierres Picart y el retablo de la capilla de la Universidad. Band II. Abbildungen. Tafel 130-135. orr.

2 LIZARRALDE, J.A.: Historia de la Universidad de Sancti Spiritus de Oñate. Tolosa, 1930, 100. or. ZUMALDE, I.: Historia de Oñate. Gipuzkoako Foru Aldundia. Donostia, 1957, 612. or. Oñatiko Historia eta arte bilduma / Inventario histórico-artístico del Valle de Oñati. Oñatiko Udal Liburutegi Publikoa. Gasteiz, 1982, 221 eta 224. orr. GONZÁLEZ DE ZARATE, J. Mª eta J. RUIZ DE AEL, M.: Humanismo y arte en la Universidad de Oñate. Ephialte Institutua. Gasteiz, 1989, 85. or. Erretaularen lamina. GONZÁLEZ DE ZARATE GARCÍA, J. Mª.: Arquitectura e iconografía en la Universidad de Oñate. Sendoa. Iruñea, 1992, 60-63. orr. FORNELLS ANGELATS, M.: La Universidad de Oñati y el Renacimiento. Gipuzkoako Foru Aldundia. Donostia, 1995, 147-149. orr. Kapera eta erretaula. Gipuzkoako Kolegio honi eskainitako liburu batean obra honi buruz eginiko deskribapenik zabalena da.

3 MARTÍN GONZÁLEZ, J.J.: “Tipología e iconografía del retablo español del Renacimiento”. B.S.A.A. (1964), 24. or. ARRAZOLA ECHEVERRIA, Mª A.: Renacimiento en Guipúzcoa. Tomo II. Escultura. Gipuzkoako Foru Aldundia. Donostia, 1988, 41- 45. orr. ECHEVERRIA GOÑI, P.L. (zuz. eta koord.): Erretaulak / Retablos. Euskadi. II. alea. Euskal Kultura Ondarearen Zentroko Katalogoak. Gasteiz, 2001, 593-600. orr., 23 zk.ko fitxa.


< aurreko atala hurrengo atala >
Licencia Creative Commons. Pulse aquí para leerla
2009 Kultura, Gazteria eta Kirol Departamentua - Gipuzkoako Foru Aldundia
Para conectar con nosotros mediante skype pulse aquí
Logotipo Gipuzkoa.net. Pulsar para ir a la página de Gipuzkoa.net